Ο Βασίλης Μούγιος είναι καθηγητής βιοχημείας της άσκησης στο ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονίκης του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην επίδραση της άσκησης στον ενεργειακό μεταβολισμό, στη γονιδιακή έκφραση και στο βιοχημικό προφίλ, καθώς και στην επίδραση της διατροφής και συμπληρωμάτων διατροφής στην υγεία και την αθλητική απόδοση.

Vassilis Mougios is Professor of Exercise Biochemistry at the Department of Physical Education of Thessaloniki of the Aristotle University of Thessaloniki (AUTH). His main research interests focus on the effect of exercise on energy metabolism, gene expression and biochemical profile as well as the effect of diet and nutritional supplements on health and athletic performance.

Τίτλος Ομιλίας / Keynote Speech:

Η βιοχημεία της άσκησης: Παρελθόν, παρόν και μέλλον

Η βιοχημεία της άσκησης μπορεί να οριστεί ως μια επιστήμη του αθλητισμού, κλάδος της βιοχημείας, η οποία μελετά τις οξείες και χρόνιες αλλαγές που προκαλούν σε μοριακό επίπεδο η άσκηση κι η σωματική δραστηριότητα. Ως τέτοια, η βιοχημεία της άσκησης στηρίζει τη φυσιολογία της άσκησης, την αθλητιατρική, την αθλητική διατροφή κλπ. Στον μισό περίπου αιώνα ύπαρξής της έχει συνεισφέρει καθοριστικά στην κατανόηση των μηχανισμών των προκαλούμενων από την άσκηση αλλαγών στον φαινότυπο των ζώων και ιδιαίτερα του ανθρώπου. Όπως όλες οι επιστήμες, η βιοχημεία της άσκησης είναι πρωταρχικά θεωρία, αλλά με έντονες πρακτικές προεκτάσεις. Η κατανόηση της αλληλεξάρτησης θεωρίας και πράξης προφυλάσσει τους αθλητικούς επιστήμονες από την ημιμάθεια και λάθη στην προπονητική διαδικασία και στις θεραπευτικές εφαρμογές της άσκησης. Αυτό, με τη σειρά του, προφυλάσσει αθλητές/-ριες και το αθλούμενο κοινό από διαδεδομένες πλάνες κι εξαπάτηση. Κορυφαίες συνεισφορές της βιοχημείας της άσκησης είναι η κατανόηση των μηχανισμών της μυϊκής δραστηριότητας και της συνεισφοράς των διαθέσιμων ενεργειακών πηγών στην ανασύνθεση ΑΤΡ κατά την άσκηση, η αποκατάσταση της υπόληψης του γαλακτικού ως κορυφαίου μεταβολίτη της άσκησης, η επιστημονική τεκμηρίωση της αθλητικής διατροφής, η βιοχημική αξιολόγηση της αθλητικής απόδοσης κι η ολιστική προσέγγιση μέσω των «-ωμικών» τεχνικών. Το μέλλον της βιοχημείας της άσκησης βρίσκεται στην σύνδεση των μοριακών αποκρίσεων στην οξεία άσκηση με τις προσαρμογές στην προπόνηση, στη διαλεύκανση της ποικιλότητας αυτών των αποκρίσεων και της πρακτικής σημασίας τους για την υγεία και την απόδοση, καθώς και στον προσεκτικότερο σχεδιασμό ερευνών, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι διατομικές διαφορές και η ενδοατομική μεταβλητότητα των αποκρίσεων στην άσκηση.

The Biochemistry of Exercise: Past, Present and Future

Exercise biochemistry can be defined as a sports science, branch of biochemistry, that studies the acute and chronic changes caused by exercise and physical activity at the molecular level. As such, exercise biochemistry serves as an abutment to exercise physiology, sports medicine, sport nutrition, etc. In the half century or so of its existence, it has made a decisive contribution to the understanding of the mechanisms of exercise-induced changes in the phenotype of animals and especially humans. Like all sciences, exercise biochemistry is primarily theory, but with strong practical implications. Understanding the interdependence of theory and practice protects sports scientists from smattering and mistakes in the training process and therapeutic applications of exercise. This, in turn, protects athletes and the sporting public from widespread fallacies and deception. Major contributions of exercise biochemistry are the understanding of the mechanisms of muscle activity and the contribution of available energy sources to ATP resynthesis during exercise, the restoration of lactate’s reputation as a major exercise metabolite, the scientific documentation of sports nutrition, the biochemical evaluation of sports performance, and the holistic approach through "-omic" techniques. The future of exercise biochemistry lies in linking the molecular responses to acute exercise with training adaptations, elucidating the diversity of these responses and their practical relevance to health and performance, and more carefully designing research to account for interindividual differences and intraindividual variability in the responses to exercise.